O języku ormiańskim

MIW 10.10.2016

O języku ormiańskim


Język ormiański, znany także jako język armeński należy do dużej rodziny językowej, jaką jest rodzina języków indoeuropejskich. Na całym świecie językiem ormiańskim posługuje się około 6 milionów osób. Obecnie używany jest przede wszystkim w Armenii i Republice Dolnego Karabachu, gdzie jest oficjalnym językiem urzędowym, występuje też w Gruzji, Iranie, Libanie, Rosji i innych krajach, gdzie występują ormiańskie mniejszości narodowe. Język ormiański jako jeden z nielicznych nie jest językiem jednolitym, ponieważ dzieli się na dwie standaryzowane formy literackie, a są to dialekt wschodnioormiański i zachodnioormiański.


Dialekty w ormiańskim

Dialekt wschodnioormiański powstał na terenach niegdyś należących do carskiej Rosji, obejmujących m.in. Erywań. Fonetyka w dialekcie wschodnioormiańskim rozróżnia dwa rodzaje głosek bezdźwięcznych tj. zwarte i zwarto-szczelinowe. Pierwsze są wymawiane jak w polskim alfabecie np. p, t, k. Drugie natomiast wymawiane są jak w języku angielskim, z tzw. przydechem, który jest rodzajem artykulacji tylnojęzykowej lub krtaniowej przed nagłosem samogłoskowym. Dialekt zachodnioormiański zaś powstał na terenie należącym niegdyś do Imperium Osmańskiego i obecnie posługuje się nim znaczna liczba emigrantów armeńskich przebywających w krajach głównie arabskich, ale też we Francji, Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych. W dialekcie tym Ormianie większy nacisk kładą nie na fonetykę, tylko na wymowę, inaczej akcentują słowa, co może prowadzić do nieporozumień.

W języku ormiańskim pojawia się także odmiana grabar, która nazywana jest ormiańskim klasycznym. Jest wykorzystywana do prowadzenia liturgii w Apolsolskim Kościele Ormiańskim. Dla lingwistów studiowanie tej odmiany jest cenne, gdyż może posłużyć do odtwarzania języka praindoeuropejskiego.

Alfabet

Ormiański posiada swój własny alfabet. Składa się on z 39 liter, czyli ma znacznie więcej liter niż alfabet polski. W pierwotnej wersji alfabet ormiański składał się z 36 liter, ostatnie trzy litery zostały włączone do tego alfabetu między X a XII wiekiem.

Odmienność języka ormiańskiego

O wyjątkowości języka ormiańskiego świadczą także znaki interpunkcyjne, które znacząco różnią się od tych, które występują w języku polskim. Na końcu zdania Armeńczycy stawiają nie kropkę, lecz dwukropek, po którym od razu zaczyna się nowe zdanie wielką literą. I odwrotnie, gdy chcą postawić dwukropek używają w tym celu kropki. Co ciekawe w ormiańskim nie używa się znaku pytającego ,,?" , zamiast tego używa się znaku ,, ՞  " i stawia się go po ostatniej sylabie słowa pytającego. W ormiańskim również nie można spotkać wykrzyknika, natomiast pojawia się znak ,, ՜  ", który zawsze stawia się nad ostatnią samogłoską ostatniej sylaby zdania wykrzyknikowego. Odmienność języka ormiańskiego polega również na tym, że każdej literze przyporządkowana jest cyfra, dlatego też przy użyciu liter z alfabetu ormiańskiego można zapisać całe daty.

Czy język ormiański jest łatwy do przyswojenia?

Język ormiański jest bardzo trudnym językiem do opanowania dla osób, które nigdy nie miały z nim styczności. Jest na tyle niepowtarzalny, że ciężko jest znaleźć w nim europejskie odpowiedniki, czy to w alfabecie, czy w słownictwie. Jednak na pewno jest to język oryginalny w wymowie, piękny w brzmieniu i rzadko spotykany szczególnie w Europie. W całej Polsce jest dość liczna diaspora ormiańska, dlatego też kilkanaście lat temu uruchomiono szkółki polsko – ormiańskie, które funkcjonują po dziś dzień i gdzie można nauczyć się języka, poznać kulturę i obyczaje Armenii, do czego serdecznie zapraszamy. Naukę języka ormiańskiego polecamy ludziom posiadającym nieskazitelny słuch. Oczywiście nikogo nie zniechęcamy, natomiast prosimy o przygotowanie ucha m.in. na trzy rodzaje litery "t", dwa rodzaje "p" czy "k".